مولتی متر به زبان ساده و آموزش استفاده از آن

زمان مورد نیاز برای مطالعه این نوشته : 6 دقیقه

در این نوشته به بررسی و توضیح کلی مولتی متر و بررسی آن می‌پردازیم.

به زبان ساده، مولتی متر (به انگلیسی Multimeter)، یک ابزار همه کاره الکترونیکی برای اندازه گیری و نشان دادن پارامترهای مهم الکترونیکی مانند ولتاژ، جریان و مقاومت است. میتوان گفت تمام ویژگی های یک ولت‌متر (Voltmeter)، آمپرمتر (Ammeter) و اُهم متر (Ohmmeter) در یک دستگاه جمع شده و مولتی متر را تشکیل داده است. مولتی متر ها امکان محاسبه ولتاژ (V)، جریان (A) و مقاومت (Ohms) را برای کاربر فراهم میکنند.

موارد استفاده از مولتی متر

از مصارف یک مولتی متر میتوان به عیب یابی موتورها، بُردهای الکترونیکی، منابع تغذیه و شناخت قطعات اشاره کرد. آوومتر یکی از رایج ترین و پر استفاده ترین ابزارها برای تکنسین‌ها، دانش‌آموزان و دانشجویان، مهندسان و آزمایشگاه های الکترونیک است. از کاربردهای رایج آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

• اندازه گیری ولتاژ (Voltage) در قطعات یا بُرد های الکترونیکی
• محاسبه میزان مقاومت الکترونیکی (Resistance) قطعات
• جریان عبوری از یک مدار با قطعه (Current)
• تست اتصال کوتاه یا بیزر (Continuity Test) و تست دیود ها
• اندازه گیری میزان ظرفیت خازن ها (Capacitor’s Value)
• محاسبه فرکانس در سیگنال های سینوسی (AC)
• محاسبه دما (با استفاده از ترموکوپل) و تست ترانزیستور ها (hFE)

انواع مولتی متر

بر اساس نمایشگر

• مولتی متر به طور کلی به دو مدل آنالوگ و دیجیتال دسته بندی می‌شود. فرق اصلی این دو مدل، نحوه نمایش در آن ها است.

• مولتی متر های آنالوگ (Analog Multimeters) از یک صفحه مدرج و یک میله نشانگر برای نشان دادن اطلاعات استفاده می‌کنند. مالتی مترهای آنالوگ مناسب اندازه گیری پارامترهایی هستند که به صورت لحظه‌ای (با سرعت زیاد) تغییر میکنند.
• مالتی مترهای دیجیتال (Digital Multimeters) از یک نمایشگر کاراکتری برای نمایش مقدار عددی (Numeric) استفاده میکنند.

در مجموع، خواندن اطلاعات در مولتی مترهای دیجیتال، راحت تر از مدل های آنالوگ است.

بر اساس تعیین رنج در آوومترها

اولین قدم در اندازه گیری با استفاده از دستگاه های اندازه گیری، تعیین رنج اندازه گیری است، از نظر تعیین رنج نیز میتوان مولتی متر ها را به 3 دسته زیر دسته بندی کرد:

• رنج دستی (Manual Range) : تعیین رنج و پارامتر اندازه گیری توسط کاربر به صورت دستی انجام میشود.
• اتورنج (Auto Range) : در این مدل از دستگاه ها، تعیین رنج توسط خود دستگاه به صورت خودکار (Auto Range) انجام میشود و صرفا انتخاب پارامتر اندازه گیری توسط کاربر است.
• هوشمند (Auto Function Scan) : تعیین رنج و پارامتر اندازه گیری توسط خود دستگاه به صورت اتوماتیک انجام میشود. (Auto Function Scan – Auto Range)

استفاده از مولتی مترهای اتورنج ، بدلیل کاربری آسان تر ، بیشتر پیشنهاد میشود

براساس نوع

آوومترها را بر اساس نوع آن به 3 دسته، دستی (قابل حمل – Handheld)، رومیزی (Bench Type) و قلمی (Pen Type) متوان تقسیم بندی کرد.

• مولتی متر دستی : این مدل از مالتی مترها، قابل حمل و دارای باتری داخلی هستند و جز پر استفاده ترین نوع مولتی مترها هستند.

• آوومتر رومیزی : سِری های رومیزی، نیاز به اتصال مستقیم به برق دارند، سایز بزرگتری نسبت به مدل‌های دستی دارند و بیشتر در آزمایشگاه ها استفاده میشوند.

• مالتی متر قلمی : مدل های قلمی، در سایز کوچک تر تولید میشوند و اندازه ای شبیه به خودکار ها دارند.

اجزاء مولتی متر

اجزا اصلی مالتی مترها، به طور خلاصه موارد زیر می‌باشد :

• نمایشگر (آ) : وظیفه این قسمت از دستگاه، نمایش مقادیر و نوع پارامتر اندازه گیری شده است. معمولا از نوع نمایشگر کاراکتری و یا LCD همراه با نور پس‌زمینه (بکلایت – Back Light)میباشند.
• جک تست ترانزسیتور (ب) : برای تست کردن ترانزسیتور ها (hFE)، از این قسمت دستگاه استفاده میشود. (گارها به صورت سوکت جداگانه ارائه میشود.)
• سلکتور (پ) : پارامتر و رنج اندازه گیری با چرخاندن این قسمت توسط کاربر، تعیین میشود.
• جک ورودی ولتاژ و… (ت) : از این جک برای اندازه گیری ولتاژ، میزان مقاومت، ظرفیت خازنی، تست دیود و بیزر، فرکانس و اندازه گیری دما استفاده میشود.
• جک ورودی مشترک (ج) : این پورت، جک مشترک اندازه گیری در تمامی پارامتر ها میباشد. (COM)
• جک ورودی جریان (ث) : برای اندازه گیری جریان های کم از پورت mA (ورودی بالایی در این دستگاه) و جریان های بیشتر، از پورت 20A (جک ورودی پایینی در این دستگاه) استفاده میشود.

توجه داشته باشید که پارامتر و محدوده های اندازه گیری در هر دستگاه، باتوجه به اطلاعات فنی آن، متفاومت است. به عنوان مثال، بیشینه میزان اندازه گیری جریان در این مدل 20A است اما در اغلب مولتی مترهای دستی، بیشینه اندازه گیری جریان 10A است.

علامت های استفاده شده در مولتی مترها

علامت های انحصاری استفاده شده در تمامی مولتی مترها یکسان است. برای آموزش این علامت ها، لطفا از جدول زیر استفاده کنید.

~ V	ولتاژ متناوب (AC Voltage)
⎓ V	ولتاژ مستقیم (DC Voltage)
~ A	جریان متناوب (AC Current)
⎓ A	جریان مستقیم (DC Current)
Ω	میزان مقاومت الکترونیکی در واحد اُهم (Resistance)
	محاسبه میزان ظرفیت خازن در واحد فاراد (Capacitance)
Hz	فرکانس در واحد هرتز (معمولا برای سیگنال های سینوسی)
C°	دما در واحد سانتی گراد (Temperature)
NCV	تستر ولتاژ به صورت القائی
True RMS	اندازه گیری به روش RMS صحیح / محاسبه مقدار موثر
Max/Min	نمایش بیشترین (یا کمترین) مقدار اندازه گیری شده

خرید مولتی متر از آذرپرتو

بخشی از مولتی مترهای پرفروش در آذرپرتو در لیست زیر می‌باشد. برای اطلاع از تمامی مدل ها، لطفا از بخش مولتی متر دیدن کنید.